Scherpe debatten
over toekomst kerkgebouwen
Bijna driehonderd Zeeuwen hebben in september deelgenomen aan het bevolkingsonderzoek van
SCOOP over de toekomst van het religieus erfgoed in Zeeland in het algemeen en dat van
West-Zeeuws-Vlaanderen in het bijzonder. De debatten over de uitkomst van de digitale enquête
logen er niet om. Behoud wil iedereen, maar tegen welke prijs? En wie betaalt de rekening?
Er moeten moeilijke keuzes gemaakt worden.
www.scez.nl/kerkkrimpenkans
i l
Het goede nieuws van de enquête is: bijna alle
geënquêteerden - waarvan circa de helft afkomstig uit
West-Zeeuws-Vlaanderen en de andere helft uit overig
Zeeland - hechten veel belang aan het behoud van
kerkgebouwen. Driekwart is het eens met de stelling
dat kerken van oudsher het hart vormen van de dorps
gemeenschap en datje met sloop het hart uit die
gemeenschap verwijdert. Ook is men het er over eens
dat herbestemming een zinvolle oplossing is voor
kerkgebouwen die aan de eredienst worden onttrokken.
En 85 procent ziet daarbijeen belangrijke rol weggelegd
voor de overheid om dit financieel te ondersteunen, of
op z'n minst te sturen op de restauratiebudgetten.
Bijna 60 procent is zelfs bereid jaarlijks een kleine
financiële bijdrage te leveren aan de instandhouding
van beeldbepalende kerkgebouwen in de eigen woonplaats
of gemeente. En een kleine 40 procent is als vrijwilliger
bereid een steentje bij te dragen aan de instandhouding
van kerkgebouwen. Tijd is dus kostbaarder dan geld.
De debatten die naar aanleiding van de enquête plaats
vonden op 27 en 29 oktober in Oostburg en Schoondijke
waren druk bezocht. De discussie toonde de emotie en het
belang dat mensen hechten aan de kerk als instituut, maar
ook aan de kerk als gebouw. Behoud van het kerkgebouw
was niet voor alle aanwezigen altijd het belangrijkst.
Er werd veel belang gehecht aan een passende
herbestemming, veelal gelegen in de sociale of culturele
sfeer. Een aanwezige zag nog liever een moskee in de kerk
komen, dan een boekhandel zoals bijvoorbeeld de
Dominicanerkerk in Maastricht. Debatleider Ron Lubbersen
van SCOOP constateerde dat de bevolking relatief veel van
de overheid verwacht en een keus maakt voor dure, veelal
onhaalbare, oplossingen. Het is immers onmogelijk om van
elke kerk in elk dorp een concertzaal te maken. Wethouder
Peter Ploegaert maakte echter korte metten met illusies
over een overheid die alle problemen wel zal oplossen.
De bevolking zal medeaandeelhouder van de oplossing
moeten worden. Met als kanttekening dat de bedragen
die omgaan in een restauratie of herbestemming dusdanig
groot zijn, dat de overheid altijd wel een bepaalde rol zal
houden. De Andreasparochie (West-Zeeuws-Vlaanderen)
maakte duidelijk er ook zo in te staan: als er lokaal geen
'energie' is en men weinig voor het eigen kerkgebouw lijkt
over te hebben, is de keus over de verdeling van schaarse
middelen meestal snel gemaakt. Dan gaat het geld naar dat
gebouw dat wel breed gedragen wordt in de samenleving.
Een andere constatering was dat de jongere generaties
waarschijnlijk veel rekkelijker zijn als het gaat om de vraag
wat nog wel of niet meer acceptabel is bijeen
herbestemming. De enquêtevragen en de uitslagen zijn
na te lezen op de website van de SCEZ:
Welke bestemming zou de kerk volgens u wel en welke absoluut
niet mogen krijgen?
Con certzaal/g eh oor zaa
Bibliotheek
Stiltecentrum
Dorpshuis
A u la/u it v aar tee nt ru m
Wonin g/appartem ent
Kunstenaarsatelier
Medische groepspraktijk
Kantoor
Opvangtehuis
Oefen lokaal voor muziekbands (rock e.d,)
5ehooi
Crèche
Café/restaurant
Bovengrondse begraafplaats..
Verzamelgebouw met boetiekjes
Low budget hostei
Winkel/detailhandef
Overdekte markt
Speelhuis voor kinderen
Sport/gymnastieklokaai/fitnesscentrum
M os kee/tempel/s y n ag og e
Klimwand
Supermarkt
Parkeergarage
wel
niet
0%
20% 40% 60% 80% 100%
Bron: ZEEpeil 'Kerk, Krimp en Kans', SCOOP 2014.
Debatleider Ron Lubbersen peilt de reacties in Schoondijke.
Zeeuws Erfgoed 3 december 2014 04
