Kansen voor ondernemers
in kerkgebouwen?
Een van de doelgroepen die in het kader van het project 'Kerk, Krimp en Kans' zijn benaderd,
zijn ondernemers. De instandhouding van religieus erfgoed wordt steeds minder afhankelijk van
subsidiegeld en komt steeds meer bij de samenleving te liggen. Ondernemers zijn dan ook een
aangewezen partij om zich mede over leegkomende kerkgebouwen te ontfermen.
Ondernemers kunnen immers de investeringscapaciteit
hebben om tot een volledige herbestemming te komen
of om een (commerciële) nevenfunctie toe te voegen
aan een kerkgebouw. Op twee momenten in september
zijn meer dan vijftig ondernemers samengekomen op de
ondernemersbijeenkomsten om kennis te maken met een
kerk als mogelijke locatie voor investeringsbeslissingen.
Na een korte introductie vanuit de gemeente Sluis werden
de aanwezigen verrast met een leeg tekenvel. Daarop
moest een onderdeel van een kerkgebouw als een
kerktoren, het schip van een kerk, het dak van het schip,
de klok en dergelijke getekend worden. Na elk getekend
onderdeel moest het tekenvel doorgegeven worden aan de
naaste buren en later aan anderen, die de vervolgopdracht
op het vel tekenden. Na deze introductie, waarbijnaar
voren kwam dat iedereen een heel andere voorstelling had
van ogenschijnlijk basale begrippen, begon het 'serieuze'
werk.
De aanwezigen werden in kleinere groepjes verdeeld en
aan de hand van vragen en onder begeleiding van een
architect kregen zijde opdracht een business case uit te
werken. Daarbijmoesten vragen worden beantwoord en
een plattegrond ingevuld. Hoe kan de casus in de markt
gezet worden? Welke partijen dienen bij deze business
case betrokken te zijn? En wat zou hierbij de eerste stap
moeten zijn om deze casus in de realiteit te verwezen
lijken? Na meer dan twee uur discussie, rekenen en
tekenen, konden de ideeën van de verschillende groepen
worden toegelicht. De grote overeenkomst was dat
iedereen voor een gemiddelde grote kerk een vorm
van risicospreiding gewenst vond. Door middel van een
stapeling van meerdere, in elkaars verlengde liggende
functies, konden meerdere inkomstenbronnen gegenereerd
worden en kon het zakelijk risico worden gespreid.
Creatieve oplossingen
Twee casussen waren geënt op het principe van de kerk
als voorziening voor allerhande functies die de leefbaar
heid van een dorp in stand zouden kunnen houden.
Zo zouden een mogelijk gezondheidscentrum, zalen voor
maatschappelijke groeperingen, werkplekken voor ZZP'ers
en mogelijkerwijs zelfs een internetcafé gezamenlijk
gehuisvest kunnen worden. Op deze manier wordt het
gebouw op verschillende tijden gebruikt, ontstaat er
een stroom van bezoekers, levendigheid en daarmee
ook inkomsten om het gebouw in stand te houden.
Een specifiekere uitwerking betrof het idee om de kerk
in te richten als tentoonstellingsruimte voor oldtimers,
waarbijook de mogelijkheid bestond om toeristische
rondritten te maken en de oldtimers in te zetten voor
speciale gelegenheden als jubilea en trouwerijen.
Horeca en onderdelenverkoop met een periodieke ruilbeurs
completeerden deze business case. Weer een andere
business case denkt in te spelen op de groei van het
toerisme in de streek en de kwaliteitsverbetering van
het aanbod, door een bijzondere kerk in te richten als
welnesscentrum. Een jonge ondernemer uit IJzendijke zag
brood in een kerk als culinair centrum, gekoppeld aan de
ouderenzorg. Een wekelijkse streekmarkt en de bereiding
van 'eerlijk' voedsel voor ouderen zouden hierbij hand in
hand gaan. Maar ook een meubelmakerijwerd genoemd.
De kerk zou dan een werkplaats worden van kunstenaars
voor toegepaste kunst. Alle disciplines, van ontwerp tot
realisatie en design, zouden dan onder één dak samen
gebracht kunnen worden. De naamsbekendheid en het
innovatieve van dit concept zou dan ook een breder
publiek trekken dan alleen de plaatselijke bevolking. Ook
zorg was in een krimpregio als West-Zeeuws-Vlaanderen
een interessant thema voor ondernemers. Een groep
deelnemers zag brood in een zorgcentrum voor jong
tot oud, annex informatiepunt, zowel gericht op geest
als lichaam, van tandarts tot huisarts, psycholoog en
apotheek, maar ook met ruimte voor fysiotherapie met
medische fitnessmogelijkheid.
Daarnaast waren er ook ondernemers die al met concrete
vragen zaten en op zoek waren naar een leegstaand
kerkgebouw. Er was bijvoorbeeld een verzoek om kleine
verhuurbare opslagruimten te creëren voor de verhuur
voor onder andere inboedelopslag, en een verzoek voor
hergebruik van een kerkgebouw voor meervoudige zorg.
De creativiteit die tentoon werd gespreid was groot en
een aantal ideeën voor her- of nevenbestemming waren
zeer concreet. De SCEZ zal dan ook gericht in een kleinere
groep en met de eigenaren van mogelijk betrokken
gebouwen hier een vervolg aan geven.
Ondernemers aan het werk op de tweede bijeenkomst in Oostburg.
Zeeuws Erfgoed 10 december 2014 04
