Zuid- en Noord-Beveland
De Gravestraat in Vlissingen, aangegeven op een laat zeventiende-eeuwse plattegrond, met onder meer Prinsenhuis, werf en kade (illustratie WAD).
Op zoek naar Alva's citadel
In de Gravestraat/Commandoweg te Vlissingen is bij
vernieuwing van de riolering een sleuf van circa 3 meter
breed tot een diepte van circa 5 meter gegraven.
De werken zijn nauwlettend in de gaten gehouden door
de WAD. Oude kaarten en bronnen suggereren onder
de straat resten van de verdwenen citadel van Alva,
de zestiende-eeuwse stadswallen, het Prinsenhuis en
oude woonhuizen.
Alva's dwangburcht is te zien op onder meer kaarten van
Adams (1585) en Guicciardini (begin zeventiende eeuw).
Blijkens projectie op de huidige topografie bevinden
de wal van de citadel en twee bastions zich ter hoogte
van de Gravestraat. Tijdens de rioleringswerken is ter
hoogte van de Paardenstraat schuin door de sleuf een
circa 1 meter brede muur aangetroffen. Oriëntatie en
omvang van de fundering, alsook de grotere steenmaat,
wijzen in de richting van een stadsmuur, mogelijk behorend
bij de eerste stadsuitbreiding (1574). Als de theorie klopt
dat delen van Alva's in 1572 ontmantelde citadel zijn
opgenomen in deze omwalling, kan de muur toebehoord
hebben aan een van de bastions van de voormalige
dwangburcht.
In opdracht van Willem van Oranje verrees het
zogenaamde Prinsenhuis op de hoek van de Grave- en
Hendrikstraat. Aan de oostzijde van de Gravestraat zijn
tijdens de werkzaamheden mogelijke resten van de
voormalige tuinmuur teruggevonden.
Verder goed bewaarde resten van minstens drie huizen,
een stuk houten beschoeiing van waarschijnlijk een
zeventiende-eeuwse kade, en een deel van de kademuur
van de begin twintigste eeuw gedempte Marinehaven.
Meer over het onderzoek in het septembernummer van het
kwartaalblad Nehalennia (afl. 185).
Resten van de stadsmuur en mogelijk Alva's citadel (foto WAD).
Dijkonderzoek Ellewoutsdijk
Op 7 mei documenteerde de SCEZ in samenwerking met de
heer Bas Chamuleau (AWN-afdeling Zeeland) het profiel
van een zeedijk van vóór 1957 (nu binnendijk). Deze was
door de eigenaar doorgraven om zijn landbouwpercelen
beter bereikbaar te maken. In totaal was de dijk 4,30 meter
hoog. Hij was voornamelijk opgebouwd uit zandige klei met
zware kleiklonten. Soms kwam een dunne gelamineerde
zandlaag voor. Een duidelijke gelaagdheid was in de
zandige klei niet zichtbaar. In het dijklichaam zijn drie
fragmenten aangetroffen van grijsbakkend gedraaid
aardewerk uit de veertiende/vijftiende eeuw, die indicatief
kunnen zijn voor de ouderdom van de dijk.
Een verdwenen brouwerij in Kruiningen
Op 27/28 mei verrichtte de SCEZ in opdracht van R&B
Wonen te Heinkenszand een archeologische begeleiding
van graafwerkzaamheden langs de Brouwerijstraat in
Kruiningen, naast het gemeentehuis van Reimerswaal.
Hier waren onlangs huizen gesloopt, die tussen 1968 en
1980 waren gebouwd. Voorheen stond er een in 1952
afgebrande boerderij, van 1653-1826 een bierbrouwerij.
Een vroegere bewoner van de boerderij vertelde dat hij als
kind brede funderingen had gezien in de noordwesthoek
van de put, direct naast het gemeentehuis, op een diepte
van circa 1 meter. Tijdens een proefsleuvenonderzoek
waren in 2004, voorafgaand aan de bouw van de hal van
het gemeentehuis, eveneens funderingen aangetroffen.
Deze bleken te dateren uit de veertiende tot en met
de zestiende eeuw en de achttiende eeuw.
Op een klein bakstenen funderingsstuk na zijn dergelijke
funderingen of muurresten tijdens de archeologische
begeleiding niet waargenomen. Het formaat van de
bakstenen wijst op een datering vijftiende-zeventiende
eeuw. Wel was veel puin in de put aanwezig, van baksteen
stukken en fragmenten bouwmateriaal uit de twintigste
eeuw. De baksteenresten en enkele losse vondsten
dateerden ruwweg uit de vijftiende-twintigste eeuw.
Het lijkt er dus op dat archeologische resten uit meerdere
Westprofiel van de oude zeedijk bij Ellewoutsdijk.
Zeeuws Erfgoed 24 september 2014 03
