Walcheren
Vroegstedelijke bebouwing Bachtensteene, Middelburg
In 2012 vond een opgraving plaats binnen de contour van
de vroegmiddeleeuwse ringwalburg in hartje Middelburg.
Achter de Bachtensteene groeven ArcheoMedia en de
Walcherse Archeologische Dienst (WAD) naast massieve
fundamenten van het voormalige Gravensteen goed
bewaarde resten van enkele houten huizen op. Deze
stonden met hun oostelijke fagade aan de voormalige
Burg(straat), een van de twee wegen die de voormalige
ringwalburg (aangelegd negende eeuw) kruislings
doorsneden. De weg is bij de herinrichting in de Tweede
Wereldoorlog uit het stratenplan verdwenen. Tussen
de houten resten van de huizen bevatten de ophooglagen
uitsluitend middeleeuws aardewerk van tussen 900 en
1200 na Chr.
De huizen waren opgebouwd uit stevig eikenhout dat goed
geschikt is voor dendrochronologisch onderzoek, waarmee
bepaald kan worden wanneer bomen zijn gekapt. Dit
onderzoek is uitgevoerd door het bureau RING, verbonden
Overzicht van houten draag- en wandconstructies van de houten huizen
1 en 2, Bachtensteene (foto WAD).
aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, en financieel
mede mogelijk gemaakt door de Provincie Zeeland.
De hoofdmoot van het bouwhout voor huis 1 bleek gekapt
te zijn in de winter van 1035 na Chr. Het bouwhout van
huizen 2 en 3 laat zich niet zo precies dateren, maar is
wel rond dezelfde periode gekapt; het hout van gebouw
4 rond 1012. Dit gebouw stond iets achter de huizen aan
de voormalige straatkant. Het is nog niet duidelijk of het
om een huis of bijgebouw gaat. De dateringen tonen dat
dit deel van de ringwalburg duizend jaar geleden al een
stedelijke invulling kende! Onder de houten huizen bevond
zich een metersdik pakket ophogingslagen met resten van
structuren. Die hadden vermoedelijk dezelfde kavelindeling
als de gedateerde huizen. Dit lijkt een vroegstedelijke
indeling vanaf de aanleg van de voormalige ringwalburg
te bevestigen, in tegenstelling tot het beeld dat we kennen
uit de opgravingen in de twee andere Walcherse
ringwalburgen, namelijk Oost-Souburg en Domburg.
Kortom: een zeer waardevolle kenniswinst ook voor de
discussie, die momenteel op internationaal vlak wordt
gevoerd over de aanleg en de invulling van de Zeeuwse
ringwalburgen.
Overzicht van de verschillende houten gebouwen (illustratie WAD).
WAD brengt Popkensburg in kaart
Hof Popkensburg bij Sint-Laurens (gemeente Middelburg)
herbergt een woongemeenschap van senioren. Omtrent
het grasveld ten noorden van de grote verbouwde schuur
stond tot 1863 kasteel Popkensburg. De vijver aldaar is
een restant van de gracht om het kasteel. In de moestuin
achter het grasveld stuitten bewoners regelmatig op
puinresten, afval en andere vervuiling. Dit was aanleiding
voor een milieukundig onderzoek, in gang gezet door de
gemeente Middelburg, in combinatie met een klein
archeologisch (proefsleuven)onderzoek door de WAD.
Dankzij dit onderzoek (juni 2014) is de exacte plaats van
het kasteel in kaart gebracht, en ook vastgesteld dat er in
de ondergrond nog veel waardevolle resten aanwezig zijn.
Jan van Popkensborgh zou het kasteel hebben gebouwd.
Claes van Borsele liet het in 1353 verbouwen. Door
vererving kwam het in handen van de heren van Veere.
Maximiliaan van Bourgondië liet het kasteel opnieuw
verbouwen in 1553. Hij stierf berooid in 1558, waarna het
kasteel met heerlijkheid verkocht werd aan Philibert van
Kasteel Popkensburg in 1839, omringd door bosschages
(bron: Zeeuws Archief/Zeeuws Genootschap, ZI II-969).
Zeeuws Erfgoed 22 september 2014 03
