AN BI J
MOnuMENTaal
Bij de omslag
I f Zeeuws Erfgoed
www.zeeuwseankers.nl
UOIOTOn jaargang 13 nr. 1 maart 2014
Zeeuws Erfgoed - blad voor erfgoedliefhebbers is
een uitgave van Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland
en verschijnt vier keer per jaar. Dit blad informeert
over het materieel en immaterieel erfgoed in Zeeland.
De activiteiten van de SCEZ worden mede mogelijk
gemaakt door de Provincie Zeeland.
Redactie Saskia Buitenkamp, Marinus van Dintel,
Jan Kuipers, Veronique De Tier en Janneke de Wit
Eindredactie Saskia Buitenkamp, Marinus van Dintel
en Jan Kuipers
Foto's SCEZ, tenzij anders vermeld.
Auteursrecht
Het auteursrecht van Zeeuws Erfgoed (gehele uitgave)
berust bij de SCEZ; van externe bijdragen bij de auteurs.
Gehele of gedeeltelijke overname of publicatie van artikelen
is uitsluitend toegestaan met bronvermelding na
toestemming van de SCEZ en de rechthebbende(n).
De SCEZ streeft er met de uiterste zorgvuldigheid naar om
voorafgaand aan het moment van publicatie contact op te
nemen met de rechthebbende(n). De SCEZ kan op geen
enkele wijze aansprakelijk worden gesteld voor door derden
aangeleverd beeldmateriaal waarop auteursrecht berust.
Algemeen Nut Ie-
Beogende Instelling Ji'
Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland
Postbus 49 4330 AA Middelburg
Bezoekadres Het Schuitvlot, Looierssingel 2
T +31 (0)118-670870 E info@scez.nl
Twitter SCEZ ©erfgoedzeeland www.scez.nl
Contact redactie en administratie
Reacties en adreswijzigingen bij voorkeur digitaal
via zeeuwserfgoed@scez.nl of via postbus 49,
4330 AA Middelburg o.v.v. kopij Zeeuws Erfgoed.
Opmaak decreet, Ramon de Nennie, Middelburg
Druk Grafimedia Partners, Middelburg
Aan dit nummer droegen bij
Leo Adriaanse, Jeanine Dekker, Robert van Dierendonck,
Arno van den Dorpel, Johan Francke, Leida Goldschmitz,
Leo den Heijer, Henk Hendrikse, Wim Jakobsen,
David Koren, Jan Kuipers, Judith van Loon, Josien Pootjes,
Wim Scholten, Henk van de Schraaf, Veronique De Tier,
Truus Trimpe Burger-Mekking, Tony Veenstra,
Janneke de Wit, Jan van Zon en Reinier Zondervan
2014 is het landelijke
'Jaar van Mobiliteit en Mobiel
Erfgoed' (www.20l4mobiel.nl).
Initiatiefnemer Stichting Mobiele
Collectie Nederland wil met dit Jaar aandacht
vragen voor het onmiskenbaar historisch belang van
schepen, stoomlocomotieven, snelwegen en vliegvelden,
havens en waterwegen voor de welvaart van Nederland.
Honderdduizenden vrijwilligers en particulieren zetten
zich in voor het behoud van deze iconen van onze
mobiliteitsgeschiedenis, waaronder zich ook prachtige
Zeeuwse voorbeelden bevinden. De rubriek MOnuMENTaal
besteedt gedurende het jaar '2014 Mobiel' aandacht aan
vier initiatieven van eigen bodem, te beginnen met
de Stoomtrein Goes-Borsele (SGB).
In 1927 werd op Zuid-Beveland een net van tramlijnen
geopend, aangelegd door de Spoorwegmaatschappij
Zuid-Beveland. De lijnen werden in exploitatie gegeven
aan de NS. Het net omvatte de lijnen Goes-Wolphaarts-
dijkse Veer, Goes-Wemeldinge en de ringlijn Goes-Borssele-
Hoedekenskerke-Goes. Het netwerk was vooral in gebruik
voor het vervoer van landbouwproducten, maar ook in
personenvervoer was voorzien.
Helaas was het personenvervoer niet erg rendabel, mede
door de onpraktische ligging van veel stationnetjes en de
opkomst van het busvervoer. Reeds halfjaren dertig van
de twintigste eeuw werd het personenvervoer beëindigd,
behalve op het gedeelte Goes-Hoedekenskerke (in
aansluiting op de veerboot naar Terneuzen). Op deze lijn
hield het vervoer stand tot kort na de oorlog.
Het landbouwvervoer liep beter, vooral in het suikerbieten
seizoen. Dit goederenvervoer bleef op de ringlijn bestaan
tot 1971; de twee andere lijnen waren in de oorlog reeds
opgebroken door de Duitse bezetter.
De ringlijn werd vanaf 1972 weer door treinen bereden:
de in 1971 opgerichte Stoomtram (later: Stoomtrein)
Goes-Borsele was gestart met een toeristische stoomtrein-
dienst op het gedeelte Goes-Hoedekenskerke-Oudelande.
Anno 2014 zijn de SGB-vrijwilligers actiever dan ooit:
de treindienst is uitgebreid, er wordt gestaag doorgewerkt
aan het museumterrein in Goes en in Hoedekenskerke
worden tal van attracties geëxploiteerd, vooral gericht
op kinderen.
Portret van Anna van Gelder (1614-1685), derde
vrouw van Michiel de Ruyter, in 1668 geschilderd
door Hendrik Berckman. Michiel de Ruyter speelt
een centrale rol in de heringerichte kazematten in
het Keizersbolwerk in Vlissingen. Zijn verhaal 'voor
de schermen' wordt verteld vanuit het perspectief
van Anna van Gelder. Zij was immers de vrouw 'achter
de schermen', niet alleen als steun en toeverlaat voor
Michiel maar ook als degene die de financiële zaken
regelde als hij op zee was. Michiel de Ruyter staat ook
centraal in de televisie-uitzending van de Canon van
Zeeland, op 25 maart bij Omroep Zeeland.
Zeeuws Erfgoed 3 1 maart 2014 01
