Inhoudsopgave
SCEZpresse
2 SCEZpresse
CULTUURHISTORIE
3 Staats-Spaanse Linies 'op eigen benen'
4 Zeven Heren en Vrouwen gered
Over de conservering van de Veerse stadhuisbeelden
MONUMENTEN
6 Twee Zeeuwse bouwwerken voorgedragen
voor status rijksmonument
7 De verhuizende schuur
Over de ontmanteling van een Zeeuws-Vlaamse schuur
8 Oudste nog bestaande scheepswerf in Zeeland viert feestje
9 Restauratieprojecten bij ROP Zeeland
10 Het Rijk ruimt op
Lastige zoektocht naar nieuwe gebruikers
van monumentaal Zeeuws vastgoed
12 Proefinspectie funerair erfgoed door SCEZ en SLZ
Tips voor buitenschilderwerk
MUSEA
13 Museumweekend in Zeeland goed bezocht
14 In memoriam Willem den Herder
15 Feest van herkenning
Reminiscentieproject voor licht dementerende ouderen in Zeeland
16 Streekmuseum De Meestoof 40 jaar
17 Volkscultuur Nieuws:
800-jarig Axel blaast tradities nieuw leven in
Zeeuwse Traditionals
In memoriam Adrie Quaak
STREEKTALEN
18 Uutgesproken Zeeuws
Vertellen in het Zeeuws op 14 juni
Nederlandse Dialectendag 2013 in Hasselt (B)
Vrijwilligersgroep taal
19 Leuke Zeeuwse woorden en waar komen ze vandaan?
Streektaal Varia
ARCHEOLOGIE
20 Archeologisch nieuws
21 Onderzoek en meldingen
24 Vondst voor het voetlicht:
Zoektocht naar de 'Walcheren' (1689), december 2012
ERFOEDEDUCATIE
26 Zeeuwse leerlingen bekijken oorlogsgeschiedenis in Duitsland
ERFGOED ALLERLEI
28 Publicaties
31 Colofon KORTelings MOnuMENTaal
Bij de omslag De Stenen Beer in Sluis (Vildaphoto, Misjel Decleer).
Zie verder MOnuMENTaal op pagina 31.
Het Rijk neemt een dubbele positie in waar het gaat om de zorg voor
de rijksmonumenten. Enerzijds is het Rijk eigenaar van meer dan
1.800 rijksmonumenten en anderzijds verstrekt het Rijk de status
van rijksmonument aan waardevolle objecten. Een rijksmonument is
door zijn cultuurhistorische waarde en schoonheid van nationaal belang.
Nederland telt ruim 50.700 gebouwde rijksmonumenten. Ruim 1.800
daarvan zijn dus in eigendom van het Rijk. Voor deze monumenten geldt
dat het Rijk ze niet alleen beschermt via de Monumentenwet, maar ook
zorg draagt voor het behoud en het beheer ervan.
De Rijksgebouwendienst heeft aangekondigd 45 rijksmonumenten te willen
afstoten omdat ze geen primaire rijkstaak meer vervullen. Voor Zeeland gaat
het om vier gebouwen: de Sint-Baafskerk in Sluis, de Grote Kerk en de
Schotse Huizen in Veere en de Sint-Lievensmonstertoren in Zierikzee.
De aankondiging van het afstoten van deze bijzondere objecten door het Rijk
is één ding, de verantwoorde realisatie daarvan is een tweede. De kerkelijke
gebouwen zijn buitengewone, in meerdere opzichten monumentale objecten
die niet eenvoudig rendabel geëxploiteerd kunnen worden. Het Rijk dient in
het verdere vervreemdingsproces dan ook grote zorgvuldigheid te betrachten
en de eigen verantwoordelijkheid voor deze monumenten niet te licht te
nemen.
Waar het Rijk terugtreedt als eigenaar en beheerder, doet zij een stap vooruit
als beschermer in het kader van de Monumentenwet. De Rijksdienst voor het
Cultureel Erfgoed heeft 89 bouwwerken en locaties uit de periode 1959-1965
voorgedragen als rijksmonument. Voor Zeeland gaat het om de Zeelandbrug
(1963-1965) en de Pasveersloot in Dreischor (1960). De minister zal later in
het jaar een besluit nemen over het toekennen van de rijksmonumentale status
aan deze objecten.
De Zeeuwse knoop is door slim ondernemerschap inmiddels veel meer dan
het oorspronkelijke sieraad dat vanaf het eind van de negentiende eeuw in
verschillende verschijningsvormen deel uitmaakt van de Zeeuwse streekdracht.
De Zeeuwse knoop (of knop) kennen we tegenwoordig ook als bakvorm,
bonbon en zeepje. En laten we het knopje als dropje niet vergeten. Het voor
de Zeeuwse knoop kenmerkende motief is oud, maar hoe oud precies eigen
lijk? Honderd jaar, tweehonderd jaar, nog ouder misschien? In deze Zeeuws
Erfgoed wordt de 'Zeeuwse-knoopfibula' gepresenteerd. Hij is gevonden in
Domburg en dateert uit de negende-elfde eeuw. Het motief van de Zeeuwse
knoop zou dus zomaar duizend jaar oud kunnen zijn.
Wim Scholten, directeur
Een ogenschijnlijk gewoon monument, maar wel een monument met een
ongewoon hoog dak en een minstens zo ongewone schoorsteen. Ik fietste er
bijna aan voorbij. Op de gedenksteen staan de namen van de dertien stichters.
De eerste steen is gelegd op 11 april 1864. Het gebouw is de voormalige
droogtoren van de meestoof Willem III in Noordgouwe. Onder de hoge kap
werden de wortels van de meekrap gedroogd met behulp van een oven.
De schoorsteen is de gemetselde nokschacht die als trekgat fungeerde.
Van de middeleeuwen tot laat in de negentiende eeuw is de meekrap het
meest winstgevende landbouwproduct van Zeeland geweest. De meestoof
is genoemd naar koning Willem III (1817-1890), de betovergrootvader van
de huidige koning Willem-Alexander.
