Schenkingen
oud-voorzitter AWN Zeeland
Onderzoek en meldingen
Schouwen-Duiveland
Walcheren
algemene inleiding op de productiewijze en -plaatsen van het Romeinse
luxe aardewerk terra sigillata. De bestudering van de Aardenburgse
versierde terra sigillata en de pottenbakkersstempels daarop hebben
aangetoond dat de vroegste Romeinse bewoning in Aardenburg rond
150 of enkele jaren daarvoor moet liggen.
Drie Aardenburgse castella
Voor het middagprogramma waren de stoelen dichter bij het projectie
scherm geplaatst om toch zoveel mogelijk van de afbeeldingen te zien.
Robert van Dierendonck (SCEZ) opende met de jongste resultaten uit
het Odyssee-onderzoek van Romeins Aardenburg. Aardenburg kent niet
één, maar drie verschillende Romeinse castella, waarvan de eerste twee
met hout-aarden vestingwerken. Pas rond 260 wordt de stenen
versterkingsmuur gebouwd, die rond 290 wordt verlaten of verwoest.
Een zelfde ontwikkeling schetste Sofie Vanhoutte (Agentschap Onroerend
Erfgoed Vlaanderen) voor de Romeinse versterkingen van Oudenburg,
maar dan aan de hand van recent onderzoek dat in deze eeuw is
uitgevoerd. Oudenburg had drie hout-aarden versterkingen, krijgt in
dezelfde tijd als Aardenburg een stenen ommuring, maar blijft in
gebruik tot het einde van de vierde eeuw.
Na de theepauze zorgde Annemarieke Willemsen (Rijksmuseum van
Oudheden, Leiden (RMO)) voor een mooie laatmiddeleeuwse kers op
de Romeinse taart. Zij presenteerde het onderzoek van enkele door het
RMO aangekochte collecties van riem- en ander leerbeslag, waarvan het
merendeel gevonden in Zeeland. Het blijkt vooral te gaan om bling-bling
voor alle rangen en standen, letterlijk schitterende modeaccessoires op
kleding en op lederen objecten als riemen, beurzen, tassen en dieren-
halsbanden. Ze waren in massaproductie gemaakt in lood-tinlegering
en koperblik, als imitaties van zilver en goud. Een tentoonstelling hierover
is nog te zien in het RMO tot 13 september aanstaande.
De ZAAD, dit jaar georganiseerd door de SCEZ in samenwerking
met de gemeente Sluis, werd afgesloten met een borrel in het gelukkig
warme Gemeentelijk Archeologisch Museum. Voorafgaand lichtte
Arco Willeboordse (gemeente Sluis) de plannen toe om het museum,
dat gaat verhuizen naar het voormalige gemeentehuis van Aardenburg
aan de Markt, om te vormen tot een themamuseum voor de Zeeuwse
archeologie.
De heer J. (Joop) van den Berg, oud-voorzitter van de Archeologische
Werkgemeenschap Nederland (AWN), afdeling Zeeland, schonk de
afgelopen jaren boeken, tijdschriften, veldtekeningen, archeologische
vondsten en divers materiaal aan de SCEZ. De boeken en andere
documentatie zijn opgenomen in de mediatheek. Het archeologisch
materiaal, bestaande uit aardewerk en botmateriaal, is in de jaren zestig,
zeventig en tachtig van de vorige eeuw door de AWN gevonden en
opgegraven op verschillende terreinen in de provincie en dateert vooral
uit de Romeinse tijd. De vondsten en tekeningen zijn voor onderzoek en
documentatie opgeslagen in het Zeeuws Archeologisch Depot. De
SCEZ is de heer Van den Berg erkentelijk voor de gedane schenkingen.
Vondsten uit Zierikzee
De heer S. Nelisse uit Noordgouwe meldde op 29 maart diverse
voorwerpen van lood/tin uit Zierikzee. Hij had deze gevonden bij
graafwerkzaamheden aan de Blokweg. De vondsten waren afkomstig
van een klein oppervlak van ongeveer 5x5 meter en dateren uit de
veertiende/vijftiende eeuw.
Motief Zeeuwse knoop uit middeleeuws Engeland?
Wie denkt dat de Zeeuwse knoop met het bekende motief pas zo'n
honderd jaar oud is vergist zich, aldus Henk Hendrikse, depotbeheerder
van het Zeeuws Archeologisch Depot. Uit de Zeeuwse bodem komt
volgens hem het bewijs dat dit motief met de verschillende bolletjes een
geschiedenis heeft die de duizend jaar overstijgt. Opgravingsbedrijf ARCbv
uit Groningen voerde eind 2010 een opgraving uit aan de Badstraat in
Domburg, wegens de voorgenomen bouw van onder meer 'Residence
Wijngaerde'.
Het onderzoeksterrein in het centrum van Domburg lag precies op de
plaats waar eind negende eeuw een van de vijf Zeeuwse ringwalburgen
werd aangelegd tegen de Noormannen. De opgraving bracht naast resten
van huizen ook bijbehorende vondsten zoals aardewerk, hout, botmateriaal
en metalen voorwerpen aan het licht. Onder de metalen voorwerpen
bevinden zich maar liefst 23 fibulas. Een fibula is een mantelspeld,
vervaardigd uit een koperlegering, ijzer, zilver of zelfs (zeer zeldzaam)
goud. Twee van de in Domburg aangetroffen fibulas zijn vervaardigd
uit zilver; een dergelijke vondst is de laatste eeuw niet meer in Zeeland
voorgekomen. De gevonden fibulas behoren tot verschillende typen.
De zilveren behoren tot het gelijkarmige type, de overige tot de email-,
rechthoek-, munt- of schijffibulae en plateaufibulae. De 'Zeeuwse-
knoop fibula' behoort tot de laatste categorie en is tevens de grootste
gevonden fibula met een diameter van 3,4 centimeter. Het centrale
gedeelte is verhoogd met één grote nop en vier kleinere noppen eromheen.
Die laatste zijn omgeven door gebogen halve lijnen. De buitenste rand is
versierd met afwissend grotere en kleinere noppen. De bevestigingspunten
op de keerzijde zijn intact, alleen de angel ontbreekt. De mogelijk bronzen
fibula dateert uit de negende-elfde eeuw en kan afkomstig zijn uit Zuid
Engeland (ZAD inv.nr. 0025-94).
In Domburg gevonden fibula met Zeeuwse-knoopmotiefi
Zeeuws Erfgoed 21 juni 2013/02 ARCHEOLOGIE
