Lopende projecten
pag.13
Niet Eburus maar Ebaras
De Zeeuwse archeologie draagt regelmatig bij aan de vermeerdering van
internationale archeologische kennis. Dat is ook recentelijk weer gebleken
uit een artikel van drie Belgische collega-archeologen die een studie
hebben verricht naar een bijzonder soort Romeinse drinkbekers. Drie
scherven en een halve beker zijn vondsten uit respectievelijk Aardenburg
en Welzinge (gemeente Vlissingen), de meest noordelijke vindplaatsen in
de verspreiding van het bekertype, dat is vervaardigd in de Noord-Franse
Argonnen (Lavoye en Avocourt)De beker uit Welzinge, versierd met
rennende herten en liggende panters, is een van de meest complete bekers
uit de tot nu toe bekende vondsten. De bekers met een reliëfversiering van
vooral dieren zijn technologisch op een bijzondere wijze geproduceerd:
ze zijn gemaakt in mallen, waarin de versiering in negatief was
aangebracht. De beide bekerhelften uit de mallen werden daarna met klei
aan elkaar gelast en reducerend gebakken, zodat ze een zwartgrijs glanzend
uiterlijk kregen. Deze versieringswijze is vooral bekend van het luxe
Romeinse aardewerk terra sigillata en de reliëfversieringen van de bekers
vertonen daarmee ook sterke overeenkomsten. De betreffende bekers
vormen volgens de auteurs een innovatie in de aardewerkproductie in
Noord-Gallië en zijn te dateren tussen 150 en 200 na Chr. De innovatie
bleek echter geen groot succes: het voorkomen van dit aardewerk is
zeldzaam. Voorheen waren deze bekers ook bekend als Eburus-bekers,
naar de naam van een pottenbakker, die op enkele bekers is vermeld.
Deze benaming blijkt te berusten op een onjuiste lezing van de enige
complete signatuur: genoemde pottenbakker heet Ebaras!
De drie scherven uit Aardenburg zijn onlangs aan het licht gekomen
bij het ontsluiten van vondsten in het Zeeuws Archeologisch Depot in
het kader van het project Probleemloos Toegankelijk. Trimpe Burger
vermeldde in 1986 slechts het bestaan van één scherf van een dergelijke
beker uit Aardenburg. Een publicatie van de herontdekte Aardenburgse
vondsten in samenwerking met Johan Deschieter, een van de auteurs
van het hier aangehaalde artikel, is voorzien voor 2013.
J. Deschieter, W. De Clercq en F. Vilvorder, 'Balancing between tradition
and innovation: the potter EB R S and the mould-decorated beakers
from the Argonne', in: D. Bird (ed.), Dating and Interpreting the Past
in the Western Roman Empire. Essays in honour of Brenda Dickinson,
Oxford 2012.
i
I
Tekening van de Romeinse Ebaras-beker, versierd met herten,
panters en rozetten, gevonden in Welzinge.
Oproep: pijpaarden heiligenbeeldjes gezocht
In het kader van zijn masterscriptie archeologie aan de Universiteit
Gent maakt Arno van den Dorpel een (foto)catalogus van
middeleeuwse pijpaarden en terracotta heiligenbeeldjes die in Zeeland
gevonden zijn.
Hij probeert zoveel mogelijk beeldjes te traceren en te fotograferen, de
teller staat momenteel op meer dan 250 objecten. De beeldjes die in
het SCEZ-depot aanwezig zijn heeft hij inmiddels op de foto gezet,
ook is een aantal musea en particulieren bezocht. Iedereen die kan
meehelpen om dit onderzoek tot een succes te maken, met onder
andere meldingen van Zeeuwse heiligenbeeldjes, kan contact opnemen
met Arno. De beeldjes hoeven niet gaaf te zijn, ook fragmenten zijn
interessant.
Contactgegevens: Arno van den Dorpel, Hof van Poleij 22,
4401 ES Yerseke; 06-41021972; arnovddorpel@live.nl.
In het voorjaar van 2013 wordt het project formeel opgeleverd aan de
Provincie Zeeland, met een kleine publicatie en een afsluitend symposium.
Dan zal ook een catalogus van alle mooie en exposeerbare vondsten uit
het Zeeuws Archeologisch Depot te raadplegen zijn op de website van
de SCEZ.
Project Probleemloos Toegankelijk
De afronding van het project aan het einde van 2012 komt met rasse
schreden naderbij en het ziet er naar uit dat de beoogde doelen ruim
schoots gehaald zullen worden. Van de 31 deelprojecten die onderscheiden
zijn in het projectplan zijn er nu al 17 volledig klaar en van de meeste
overige deelprojecten ligt de score tussen 75 procent en 97 procent.
Een tweetal deelprojecten is nog dit jaar aan het project toegevoegd, daar
liggen de scores nog wat lager. In juli en augustus zijn 650 voorwerpen
afkomstig uit het Historisch Museum De Bevelanden (Goes) geregistreerd.
Deze voorwerpen worden aan de SCEZ overgedragen en zijn inmiddels
in het Provinciaal Archeologisch Depot opgenomen, gesorteerd naar
vindplaats. Voor een groot deel gaat het om aardewerk en metaalvondsten
uit de late middeleeuwen en nieuwe tijd, afkomstig uit opgravingen in de
jaren tussen 1950 en 1980 zoals in Goes (Lange Kerkstraat, Grote Markt,
Slot Oostende) en Baarland (Kasteel Hellenburg). Daarnaast gaat het om
een klein aantal voorwerpen die door amateurarcheologen in de loop der
jaren op de Bevelanden zijn verzameld en naar het museum werden
overgebracht. Alle vondsten zijn destijds nauwkeurig beschreven
door toenmalig museumdirecteur en gemeentearchivaris van Goes,
L.J. Abelmann. Uit de collectie van het Stadhuismuseum in Veere zijn
de vondsten van de opgraving van het kasteel Zandenburg geregistreerd.
Een fragment van een Scheldevallei-amfoor uit het gemeentedepot in
Aardenburg leidde met de hulp van de gemeentearchivaris van Sluis tot
een nieuwe vindplaats in Aardenburg. Gevonden in 1950 - een van de
oudst bekende Romeinse vondsten uit de plaats - heeft deze 62 jaar
gewacht op registratie!
Laatmiddeleeuwse spreeuwenpot van grijsbakkend aardewerk uit het kasteel
De Hellenburg te Baarland. Jonge spreeuwen werden in het voorjaar uit
het nest gehaald en als lekkernij bereid.
Zeeuws Erfgoed 11 december 2012/04 ARCHEOLOGIE
