Geschiedenis van Zeeland
1550 tot 1700 (deel 2):
Zeeuwse contrasten
Programma tweede seminar
in de serie 'Werk in Uitvoering'
Locatie en aanmelden
Het Polderhuis Blad (maart 2011) is nu
al weer voor de vijftigste maal versche
nen. Een mijlpaal om trots op te zijn!
Polderhuis Westkapelle probeert een
steentje bij te dragen aan het weren van
de honger in de wereld: er wordt
Fairtrade koffie geschonken en men
heeft meegewerkt aan de actie voor de
Voedselbank Walcheren, die een succes
is geworden. Eind 2010 is de officiële
'Polderhuis-Hyves' de lucht ingegaan,
met veel informatie over het museum.
De exposities voor 2011 worden in dit
nummer aangekondigd en de initiatie
ven die worden genomen om een
kunstwerk te realiseren ter herinnering
aan Charley Toorop.
De Bevelanden
H. van Dam reconstrueert gebeurtenis
sen van 20 maart 1945, toen bij
Nieuwdorp een Engelse Lancaster
bommenwerper neerstortte. In de vori
ge Spuije schreef A. Willeboordse over
misdaad in Reimerswaal in de vijftien
de eeuw. Hij levert in dit nummer het
vervolg op dat artikel: over het straf
proces, de strafmaat en de uitvoering
van de straf. G.J. Lepoeter biedt het
artikel aan: 'Diaconale zorg op zijn
smalst'. Hij laat zien hoe moeilijk het
was in de negentiende eeuw te krijgen
waar je recht op had, en hoe onmens
lievend een kerkenraad in Kapelle zich
kon opstellen. 'Jan Hogerwerve, een
overmoedig lid van de stedelijke garde
in 1796' is geschreven door W.P. den
Toom. De lastige gardenier werd voor
dertig jaar verbannen uit Goes.
Zeeuws-Vlaanderen
In de Nieuwsbrief, Heemkundige
Vereniging Terneuzen (2011, 1), bijt J.
de Koning het spits af met zijn artikel
'Een pionier onder de Zeeuwse archi
tecten. Levinus de Bruijne transfor
meert de Kanaalzone'. Levinus de
Bruijne (1873-1955) was de oprichter
in 1899 van het eerste architectenbu
reau in Zeeland, dat langer dan hon
derd jaar een vooraanstaande plaats
innam in de Kanaalzone. De Bruijne
begon met het ontwerpen van boerde
rijen, maar wist daarna heel wat
opdrachten in de wacht te slepen voor
herenhuizen en moderne villa's. Ook
ontwierp de architect de uitbreidingen
van de Walzenmolen uit 1911 en 1939,
en een groot aantal bedrijfsgebouwen
langs het Kanaal van Gent naar
Terneuzen. K. de Kruijter vertelt over
de vriendschappelijke contacten tussen
schoolmeester Jacob Kosten (1874
1941) in Zaamslag en oud-priester,
later predikant Albert Lauwers (1870
1955). De auteur geeft bijzonderheden
over hun leven en over de inhoud van
bewaarde brieven van Lauwers aan
Kosten. 't Trefpunt van Biervliet is de
plaats waar jong en oud elkaar ontmoe
ten. R. Willemsen beschrijft de geschie
denis van het gebouw waarvan de aan
besteding plaatsvond op 22 juni 1910.
Het werk werd gegund aan Louis
Bertou, hij leverde het gebouw op in
januari 1911. Het gebouw is voor veel
doeleinden gebruikt: zondagsschool,
catechisatie, vergaderingen, jongens- en
meisjesclub. Ook voor bruiloften en
recepties kon men er terecht. Het werd
een multifunctioneel gebouw voor alle
gezindten. Het gebouw, dat nu hon
derd jaar in gebruik is bij de Biervlietse
bevolking, herbergt sinds mei 2010 de
maquette van Biervliet van de Stichting
Monumenten Biervliet, in een speciaal
daarvoor verbouwde kamer. Pieter de
Deckere is de enige kunstenaar uit de
middeleeuwen die bekend is uit overge
leverde documenten uit de Vier
Ambachten. R. van Elslande laat zien
dat het gebied over eigen kunstenaars
kon beschikken en niet alleen afhanke
lijk was van import van kunstwerken.
We kennen de naam van De Deckere
alleen uit documenten - er is geen
enkel kunstwerk van hem bewaard
gebleven - maar uit de functies die hij
uitoefende in het Brugse schildersgilde
en uit zijn opdrachten blijkt dat hij tij
dens zijn leven zeer gewaardeerd werd.
Het Bulletin van de Oudheidkundige
Kring De Vier Ambachten (2011, 1)
bevat naast huishoudelijke mededelin
gen een terugblik op de
Janseniusherdenking, waarvoor het ini
tiatief genomen werd door de oudheid
kundige kring. De lezing van professor
Peter Nissen vormde de hoofdmoot van
de academische zitting in de Basiliek
van de H. Willibrordus in Hulst; een
gedeelte van die lezing is in dit num
mer opgenomen.
In het Tijdschrift, bulletin van de
Heemkundige Kring West-Zeeuws-
Vlaanderen (2011, 2), vinden we het
verslag van de jaarvergadering 2010.
A.L. Kort leert ons de Oostburgse gif
mengster Maria Risseeuw kennen, die
haar oma om het leven gebracht zou
hebben. R. Willemsen schrijft 'De han
del en wandel van meneer Carpreau'.
Carpreau was de baas van een adminis
tratiekantoor in IJzendijke, rentmeester
voor verschillende Gentse landeigena
ren en voorstander van vernieuwingen
in de landbouw. Hij onderhield als
rentmeester een uitgebreide briefwisse
ling met Jean Lacombe, eigenaar van
onder andere een stuk land, het
Schorre genoemd. Zijn brieven zijn
zeer informatief doordat hij de zaken
goed en duidelijk kon weergeven. I.
van Damme vertelt over de emigratie
van E. van Dierendonck uit
Hoofdplaat naar Noord-Amerika in
1910. Het blijkt een wat triest verlopen
emigratie te zijn van een jong echtpaar
dat zijn droom niet heeft zien uitko
men. In 'De Kelder' van M. Haak
staan fragmenten uit het dagboek van
mevrouw de Vries-Balhuizen centraal;
het dagboek is geschreven in Zeeuws-
Vlaanderen tussen 31 augustus en 28
november 1944. De 'kelder' was de
kelder van de hofstede van Frans Haak
in de Sint-Pieterspolder ten westen van
Biervliet, waar verschillende families
onderdak gevonden hadden in de
gevaarlijke maanden voor de bevrij
ding. A. R. Bauwens bespreekt de
straatnaam de Baanstpoldersedijk bij
Nieuwvliet en J.C. Bliek in een vol
gend artikel de grafzerken in de Grote
Kerk van Groede.
Het is nu ruim twee jaar geleden (november 2008) dat het startschot
is gegeven voor het door de Provincie Zeeland gefinancierde lang
lopende project 'Geschiedenis van Zeeland', dat in 2014 afgesloten zal
worden. Vanwege die lange looptijd is het goed om tussentijds verslag
te doen van de vorderingen. In november 2009 is de Matrix voor de
Geschiedenis van Zeeland gepresenteerd en hebben de eindredacteur
en alle deelredacteuren een presentatie gegeven over de opzet van alle
vier de delen. In november 2010 hebben de redacteur en auteurs van
deel I over hun vorderingen gesproken. Nu is het de beurt aan de
redacteur en auteurs van deel 2 om te laten zien hoe ver ze zijn en hoe
zij de matrix hebben gebruikt of denken te gaan gebruiken. Op 24
juni 2011 zullen zij iets vertellen over de voorlopige resultaten van
hun werk in uitvoering. Er is gelegenheid tot het stellen van vragen en
voor discussie. De bijeenkomst wordt kort onderbroken voor een
wandelende lunch en na afloop worden koffie en thee geserveerd.
Het seminar 'Zeeuwse contrasten' vindt plaats in de filmzaal van het
Provinciehuis (Abdij Middelburg) en begint om 10.30 uur.
10.30-10.35 Welkomstwoord, drs. Marlies Jongejan,
vice-voorzitter SHOZ
10.35-10.45 Over de opzet van de studie,
prof. dr. Wijnand Mijnhardt
10.45-11.05 Politieke ontwikkelingen, prof. dr. Simon Groenveld
11.05-11.25 De 17e eeuw: het Zeeuwse Wirtschaftswunder,
mr. dr. Piet van Cruyningen
11.25-11.45 De hervorming in Zeeland,
dr. Clasien Rooze Stouthamer
11.45-12.05 Religie en cultuur, dr. Arno Neele
12.05-12.45 Wandelende lunch
12.45-13.00 IJkpunt 1700 en de matrix,
prof. dr. Wijnand Mijnhardt
13.00-13.45 Mogelijkheid tot het stellen van vragen
en debat met een forum van auteurs
13.45-14.30 Napraten met koffie en thee
Locatie Filmzaal Provinciehuis Middelburg
Abdijplein 8
24 juni 2011
10.30 uur
Ingang
Datum
Aanvang
Kosten
Aanmelden
geen
tot 17 juni bij p.brusse@uu.nl
Zeeuws Erfgoed 21 juni 2011/02 Erfgoed ALLERLEI
