Een bijzonder project: Bi"^- "L™"!!!£!
mottekasteeltje bij museum Terra Maris
FOP
RESTAURATIE
-OPLEID hNGSPRÜJECTEN
Marten Hemminga
directeur Het Zeeuwse
Landschap en Terra Maris
en opdrachtgever
In de landschapstuin van Terra Maris is de afgelopen maanden
hard gewerkt aan een uniek ROP-project. Op een kunstmatig
aangelegde aarden heuvel is een houten mottekasteel verrezen.
De reconstructie van het hoogmiddeleeuws burchtje in
Oostkapelle, de enige in Nederland, is vervaardigd met
traditionele en ambachtelijke verbindingen.
Het mottekasteeltje bestaat uit acht segmenten en een dak.
Het gewicht per segment bedraagt anderhalve ton. De segmenten zijn
grotendeels op de werkplaats in elkaar gezet waarna ze naar de locatie
getransporteerd zijn. Ter plekke zijn de segmenten verder in elkaar
gezet. Verder is er nog vier ton eikenhout als gevelbeschieting
gebruikt. Met een kraan zijn alle onderdelen op en in elkaar gezet.
Interview
Wat was het idee om
het mottekasteel te bouwen?
Er is in Nederland nog nooit een mottekasteel gereconstrueerd.
Door de reconstructie ervan op de al aanwezige vliedberg kan een
goed beeld gegeven worden van de functie waarvoor vliedbergen
oorspronkelijk bedoeld waren.
Heeft de gekozen locatie een historische achtergrond
of is de locatie willekeurig gekozen?
De enige mogelijke locatie was op de gereconstrueerde vliedberg.
Het idee is al zeker vijf jaar oud, maar door het ontbreken van
financiële middelen en vergunningen kon er steeds niets mee gedaan
worden. Door bijdragen van onder andere de Nationale Postcode
loterij, Nationaal Landschap deelgebied Walcheren en het Europees
Plattelands Ontwikkelingsfonds kon de reconstructie van
het mottekasteel eindelijk gerealiseerd worden.
In eerste instantie zou het mottekasteeltje voor een korte periode
geplaatst worden. Inmiddels is er toestemming gegeven om het kasteeltje
voor langere tijd te laten staan. Waarom deze wijziging?
Het vele geld dat in de reconstructie gestoken wordt, maakte duidelijk
dat het zonde zou zijn om het kasteeltje maar korte tijd te laten staan.
Zeeland en in het bijzonder Terra Maris heeft er een bijzondere
publiekstrekker bij. Is dit ook een van de redenen geweest om
het mottekasteel te bouwen?
Zeker, het kasteeltje is toch een van de elementen die de geschiedenis
van Zeeland belichten. Het past ook goed in de landschapstuin die
een onderdeel van het museum is. Er is gezocht naar iets dat extra
publiek aantrekt en met de bouw van het kasteeltje is dat denk ik
goed gelukt.
Interview
René Koeman
uitvoerder Bouwbedrijf
van de Linde, Goes
Dit mottekasteel is een bijzonder
project. Heb je zoiets al eens
Door Van de Linde is zoiets nog nooit eerder gemaakt. Dit motte-
kasteel is het enige in Nederland. Alleen in Frankrijk en Duitsland
staat ook een mottekasteel. Dat in Frankrijk is gebruikt als voorbeeld
voor dit exemplaar. Alles is traditioneel gebouwd. Zo zijn er
bijvoorbeeld geen spijkers te zien.
Zo te zien bestaat het mottekasteel uit hout van grote afmetingen en zijn
er verschillende soorten hout gebruikt. Welke houtsoorten zijn dat en
hadden jullie problemen om aan deze soorten te komen?
Er is voornamelijk lariks en eiken gebruikt. De bovenkant
(de dakbedekking) is gemaakt van kastanjehouten leitjes. Al het hout
is onbehandeld en dat blijft zo. Doordat alles grof is opgezet kan de
wind er gemakkelijk doorheen waaien. Dit zorgt ervoor dat het hout
weer snel droog waait en het geen kans heeft om te rotten. Het hout
komt voornamelijk uit het Zwarte Woud en was vrij gemakkelijk te
verkrijgen.
Naast het grote gewicht van de houten onderdelen moeten er ook
traditionele en ambachtelijke verbindingen gemaakt worden.
Waren hier nog voorbeelden van en hebben jullie hiervoor speciaal
gereedschap gebruikt?
Van verbindingen uit 1200 zijn geen voorbeelden te vinden.
De architect heeft voorbeelden gezocht op tekeningen van oude,
monumentale gebouwen en zijn eigen inzicht gebruikt.
De verbindingen zijn zogenaamde pen- en gatverbindingen die
opgesloten zijn met toognaalden. We hebben gebruik gemaakt van
speciale gatensteekmachines en specifiek zaaggereedschap. Verder is
het veel handwerk.
Gelet op het grote gewicht van de houten onderdelen, zijn deze
waarschijnlijk niet handmatig opgezet. Hoe is dit gegaan?
Oude tekeningen waren er niet. In Noordwest-Europa en Nederland
is daar niets van overgebleven. Ik heb studies uit het buitenland
bekeken over torenbouw uit die tijd. Door middel van een combinatie
van deze gegevens en mijn eigen gevoel, heb ik nieuwe tekeningen
gemaakt.
Zeeuws Erfgoed 17 juni 2011/02 MONUMENTEN
Interview
Hans Sinke
architect Bouwwinkel
Zeeland, Middelburg
De opdracht voor de reconstructie
van het mottekasteel was
ervan. Waren er nog oude tekeningen
waarschijnlijk niet makkelijk
gezien het historische karakter
beschikbaar of voorbeelden?
