Immaterieel erfgoed en de Unesco Conventie
Plusregeling Cultuurparticipatie voor volkscultuur
Hoeveel snikkeraars
telt Zeeland nog?
Immaterieel erfgoed - zoals tradities, rituelen en
streektalen - staat meer dan ooit in de belangstelling.
Het is erfgoed dat leeft, dat onderdeel uitmaakt van
ons leven, dat we willen doorgeven aan komende
generaties. Het besef groeit dat het belangrijk is voor
culturele diversiteit in de wereld, maar ook vluchtig
en kwetsbaar.
Sinds de inwerkingtreding in 2006 van het Verdrag
ter Bescherming van het Immateriële Erfgoed van de
Mensheid (uit 2003) heeft Unesco er twee lijsten bij:
de Representatieve lijst, met een breed overzicht van
het immaterieel erfgoed, en de Urgentielijst, met een
overzicht van immaterieel erfgoed dat dringend
bescherming behoeft; erfgoed dat ondanks pogingen
van de gemeenschap moeilijk in stand te houden is.
In november 2010 maakte Unesco een aantal
internationale tradities bekend die opgenomen werden
in de Representatieve lijst. Uit Europa waren deze
voordrachten onder andere de Franse keuken, de Spaanse
flamenco, bij onze zuiderburen het Feest van Krakelingen
en Tonnekensbrand in Geraardsbergen en het Aalster
Carnaval.
Nederland
Nederland heeft het verdrag nog steeds niet ondertekend,
maar de voorbereidingen hiervoor zijn wel in gang gezet.
Ons land heeft toegezegd het immaterieel erfgoed voor
de toekomst te willen gaan waarborgen en het verdrag te
gaan ondertekenen. Een lidstaat is niet verplicht om
voordrachten te doen voor de internationale lijsten van
Unesco en Nederland ziet hier voorlopig van af. Samen
met het Nederlands Centrum voor Volkscultuur wordt
in 2011 en 2012, de 'Jaren van het Immaterieel Erfgoed',
gekeken welke tradities, gewoontes en rituelen de moeite
waard zijn te registreren en te documenteren.
Het immateriële erfgoed is moeilijk te benoemen omdat
het niet tastbaar is, het is een deel van ons verleden dat
we geërfd hebben en wij door willen geven aan anderen.
Erfgoed is overdraagbaar en van ons allemaal. Tradities
kunnen niet geconserveerd of kunstmatig levend
gehouden worden. Het zichtbaar maken en het doorgeven
aan de jongere generatie is essentieel. De plaatselijke
gemeenschappen, de dragers van het erfgoed, moeten dit
zelf ook in stand willen houden. Hun betrokkenheid is
belangrijk evenals de participatie van mensen, jong en
oud. Tevens moet het erfgoed dynamisch zijn en met de
tijd mee ontwikkelen, want des te groter is de kans dat
het erfgoed kan overleven en zich door de nieuwe
generatie eigen wordt gemaakt. Het weer onder de
aandacht brengen van tradities is niet altijd gemakkelijk,
maar het vergroten van cultuurparticipatie kan nieuwe
invalshoeken opleveren.
Zeeuwse tradities op Nederlandse erfgoedlijst
Onze provincie is rijk aan tradities en heeft haar eigen
culturele kenmerken en identiteit. De komende twee jaren
zullen de Zeeuwse gewoontes en tradities worden bekeken
en geïnventariseerd. Uw hulp als drager van dit erfgoed is
onmisbaar en van groot belang. De SCEZ wil graag weten
wat u als inwoner, familie, groep of vereniging voor
Zeeland op de inventarislijst zou willen zetten. Meld ons
wat u belangrijk vindt om voor de toekomst vast te leggen
of te behouden. Dat kunt u doen door een bericht met
uw motivatie en uw kennis over de traditie, gewoonte of
ritueel te sturen naar info@tradities.nl. Voor informatie
kunt u contact opnemen met Hesther van den Donk,
adviseur volkscultuur, 0118-670617,
hpsm.vanden.donk@scez.nl. Samen met de landelijke
experts en het Nederlands Centrum voor Volkscultuur zal
worden gekeken wat uit de verschillende deelgebieden op
de Nederlandse erfgoedlijst gezet kan worden.
De Plusregeling Cultuurparticipatie is een subsidieregeling voor
projecten die actieve cultuurparticipatie in Nederland stimuleren en
van belang zijn voor de ontwikkeling van actieve cultuurparticipatie
in Nederland. Het gaat om projecten die mensen aanzetten tot
actieve participatie op het gebied van amateurkunst, cultuureducatie
of volkscultuur in Nederland.
Het Fonds voor Cultuurparticipatie wil de komende twee jaren naast
provincies en gemeenten ook culturele organisaties subsidies verlenen.
Het fonds hanteert voor deze zogenaamde Plusregeling
Cultuurparticipatie drie belangrijke criteria:
- het project bewerkstelligt een bredere bekendheid en waardering
voor volkscultuur waarbij samengewerkt kan worden met andere
spelers uit het culturele veld;
- het project zorgt voor cultuurparticipatie waarbij zoveel mogelijk
mensen worden aangezet om actief deel te nemen en nieuwe
doelgroepen bereikt worden;
- het project is onderscheidend of voorbeeldstellend door een nieuwe
vorm van overdracht, opzet of presentatie. Het legt nieuwe verbin
dingen of het zorgt voor een kader of een duurzame verankering.
De aanvraag wordt beoordeeld op inhoud waarbij een goed plan van
aanpak hoort. Het moet realistisch worden begroot en het volksculturele
project moet haalbaar zijn. Meer informatie vindt u op de website van
het fonds, www.cultuurparticipatie.nl. Op deze website kunt u de
subsidiewijzer raadplegen en lezen aan welke voorwaarden uw aanvraag
moet voldoen, ook kunt u speciale formulieren downloaden.
Zeeuws ErfgOed 6 maart 2011/01 Musea