Oprichting Platform
Historische Kerken
Archeologische
Werkgemeenschap
Nederland
afdeling Zeeland
Vondstmeldingen en
archeologisch spreek
uur
AWN'ers ziedend van... zout!
De Zeeuwse afdeling van de Archeologische
Werkgemeenschap Nederland heeft op 28 en
29 juli een belangrijk experiment uitgevoerd
in het archeologisch themapark Archeon te
Alphen a/d Rijn. De deelnemers 'maakten'
zout volgens de middeleeuwse procedure.
De afdeling Zeeland is al geruime tijd bezig
met de studie van het zoutzieden. In het
middeleeuwse Zeeland was zout een belangrijk
product dat men verkreeg uit een mengsel van
zout, veen en zeewater. Veen dat door zeewater
overspoeld was geweest verbrandde men,
waarna men de as (zelas genoemd) vermengde
met zeewater en ongewenste niet-verbrande
resten liet bezinken. Het resulterende mengsel
heet pekel en men verhitte dit tot onder het
kookpunt, waarbij zich zouten afzetten en
het vocht verdampte.
In archeologische kringen menen sommigen
dat het op deze manier verkregen zout niet
zuiver genoeg is en bovendien een bittere
bijsmaak heeft door een teveel aan
magnesium. Met een experiment wilden
de AWN'ers nagaan of de zoutwinning op
de bovenstaande manier mogelijk is of niet.
Uit 5 liter pekel is zo'n 260 gram grijs zout
zonder bittere bijsmaak gewonnen. Winning
van zout uit een mengsel van zeewater en
veenas is en was dus wel degelijk mogelijk.
Melding van archeologische vondsten dient
te geschieden bij de SCEZ. Het materiaal
wordt wanneer nodig geregistreerd en
gedocumenteerd, maar blijft altijd in het
bezit van de melder, tenzij deze het zelf wil
afstaan. Uw melding van vondst(en) of
waarneming(en) kan ook schriftelijk of
telefonisch geschieden bij de SCEZ, post
bus 49, 4330 AA Middelburg, telefoon
0118-670870, e-mail j.jongepier@scez.nl
Daarnaast houdt de SCEZ op elke eerste
dinsdagmiddag van de maand een archeolo
gisch spreekuur. U kunt het spreekuur in
gebouw De Burg, Groenmarkt 13 te
Middelburg bezoeken om voorwerpen te
laten determineren (geldswaarde wordt niet
getaxeerd), vondstmeldingen te doen, of
allerlei vragen op het gebied van de Zeeuwse
archeologie voor te leggen.
De eerstvolgende archeologische spreek
uren vinden plaats op de dinsdag
middagen 4 december 2007, 8 januari en
5 februari 2008 van 15.30 tot 16.30 uur.
Dank voor uw medewerking!
Op woensdag 5 september zijn
vertegenwoordigers van alle Zeeuwse
gemeenten én van alle in Zeeland
aanwezige religieuze denominaties in
de Abdij in Middelburg tezamen gekomen
om onder leiding van gedeputeerde
Harry van Waveren te spreken over de
oprichting van een Platform Historische
Kerken. De aanleiding was het onderzoek
Historische kerken in Zeeland dat in
opdracht van de Provincie Zeeland in
2005 door de SCEZ is uitgevoerd.
In het onderzoek werd onder meer
geconstateerd dat Zeeland op de drempel
staat van een ontwikkeling die zich elders in
het land al op grotere schaal gemanifesteerd
heeft: ontkerkelijking en de daarmee gepaard
gaande sluiting van kerken. Daarnaast zijn er
nog diverse andere problemen geconstateerd
die van invloed zijn op de instandhouding
van deze belangrijke categorie gebouwen. Het
zijn belangrijke constateringen, want kerken
vormen van oudsher het hart van de Zeeuwse
samenleving en zijn zeer beeldbepalend voor
de Zeeuwse dorpen en steden.
Om de problemen rondom dit erfgoed het
hoofd te bieden, is van belang dat problemen
tijdig worden geconstateerd en dat deze door
burgerlijke en kerkelijke overheid in
eendrachtige samenwerking worden aangepakt.
De problemen - als die er eenmaal zijn -
van kerkelijke gemeenten komen immers
ook terecht op het bordje van de burgerlijke
gemeente. Deze is dan aan zet om bijvoorbeeld
het bestemmingsplan te wijzigen of
vergunningen af te geven. Ook is er sprake
van een bijzondere eigendomssituatie,
waarbij de torens vaak in handen zijn van
de burgerlijke gemeente en het kerkgebouw
van de kerkelijke gemeente. De gedeputeerde
wees met name op de niet-rijksbeschermde
Rooms-katholieke kerken in Zeeuws-
Vlaanderen (die in het Monumenten
Selectie Project zijn afgewezen) en kerken
uit de Wederopbouwperiode (1940-1965,
hiervan is nog niets aangewezen) die het
meeste gevaar lopen.
De beperkte en soms afwezige communicatie
tussen beide overheden werkt eerder
problemen in de hand dan dat er uitzicht op
oplossingen wordt geboden. Het openen van
een structurele dialoog van alle bij het religieus
erfgoed betrokken partijen kan dan ook een
positief effect sorteren op de duurzame
verankering ervan. Het leeuwendeel van de
aanwezige wethouders en vertegenwoordigers
van religieuze organisaties kon zich vinden in
de probleemanalyse en de noodzaak
gezamenlijk op te trekken. De concrete
doelstelling van het platform is dan ook de
instandhouding van de historische kerk
gebouwen in Zeeland vanuit het idee dat deze
gebouwen niet alleen bepalend zijn voor de
fysieke en ruimtelijke identiteit van de dorpen
en steden, maar ook voor de gemeenschappen
waar ze naar verwijzen. Het is dan ook van
het grootste belang deze gebouwen zo veel
mogelijk een vitale plaats in de samenleving
te laten innemen, als kerkgebouw óf als
gebouw met een multifunctioneel karakter
waarbij de gemeenschapsfunctie centraal staat.
Het platform zou vanuit de signaleringsfunctie
- bij alle religieuze gebouwen die het
vertegenwoordigt - dan ook acties kunnen
uitzetten en contacten kunnen leggen om
gesignaleerde knelpunten aan te pakken of
in positieve richting bij te sturen. Het behoud
van kerken overstijgt immers het lokale belang
van een geloofsgemeenschap, het is een
algemeen maatschappelijk belang waarbij
ook andere partijen dan alleen de kerken
zelf hun verantwoordelijkheid moeten nemen.
De oprichting van dit platform is dan ook
een veelbelovende stap.
De voormalige hervormde kerk aan de Oostkade
te Sas van Gent. De kerk, geen rijksmonument,
stond leeg en werd met sloop bedreigd.
Na intensief overleg tussen onder meer gemeente
en provincie konden er condities geschapen
worden waardoor het mogelijk werd voor
een Sassenaar de kerk te kopen om er zijn
ontwerpstudio te vestigen.
Zeeuws ErfgOed 6 december
2007/04 Archeologie Monumentenzorg
