Museumhaven Zierikzee
Maritiem hart Arnemuiden
Schippersvereniging
Houtr lavenGoes^
Sluis Sas vanGent
2
De Museumhaven Zeeland presenteert al enkele
jaren een aantal klassieke schepen in de middel
eeuwse haven van Zierikzee. Het is terecht de
meest gefotografeerde plek van Zierikzee.
Omdat de museumhaven sinds enkele jaren ook
beschikt over een goed uitgeruste scheepswerf,
gelegen net buiten de stadspoorten, groeide de
behoefte aan een goede bewegwijzering. Deze
is in 2007 gerealiseerd door haven én werf te
markeren met in totaal zes kloeke banieren met
het logo van de museumhaven. Tevens is een
nieuw entreekaartje ontworpen met een route
beschrijving.
Groep na groep
Opvallend is de toename van groepen
bezoekers, niet alleen binnen kantoortijden,
maar ook daarbuiten. Veel groepen komen via
een stadswandeling van de VVV, omdat de
scheepswerf het eindpunt vormt van de
stadswandeling. Daarnaast groeit het aantal aan
vragen van ondernemers. Vorig jaar organiseerde
de Haringparty een groots festijn in en rond
de scheepswerf. Dit jaar volgde een aantal eve
nementen georganiseerd door diverse sponsoren.
In de zomer bezocht een grote delegatie van het
Antwerps Maritiem Museum de museumhaven.
Publieksvriendelijk
De algemene reacties van bezoekers luiden:
'verrassend, indrukwekkend, prima faciliteiten,
mooie locatie'.
De expositieruimte werd dit jaar uitgebreid.
Er is een rolstoelvriendelijke toegang gemaakt,
en men kan op de monitor, via drie camera's,
de werkzaamheden op de werfvloer volgen.
Uiteraard zijn ook de voorlichtingsfilms te
bekijken, via een keuzepaneel. Bijzonder
fraai is de dvd over de restauratie van de
Arnemuiden 17.
Vaartochten
In 2007 evenals in voorgaande jaren organiseer
de de Museumhaven Zeeland in samenwerking
met de Slavenkas vaartochten voor de hoogste
klassen van de basisscholen. De klipper Mijn
Genoegen was te bewonderen bij de Schelde-
feesten te Baasrode (België) en nam deel aan
de jaarlijkse Bietentocht. De Zuidvliet en
Mijn Genoegen brachten half november
Sinterklaas in gezelschap van vijftig zwarte
pieten vanuit Spanje in Zierikzee.
Restauraties
12 mei 2007 was een historische dag voor de
museum-haven. Op die dag werden de
restauratiewerkzaamheden aan de Zuidvliet en
Arnemuiden 17 afgerond. Beide boten zijn
uniek. De Zuidvliet (gebouwd in 1913) was
ooit de eerste gemotoriseerde veerboot in
Zeeland. De hoogaars De vrouw(e) Adriana -
ARM 17 - draagt de naam van de vrouw van
de laatste schipper, die met het vaartuig heeft
gevist. Bijzonder aan dit schip is dat de gaffel
en de giek vervangen zijn door een schuine hoge
paal (spriet) waaraan het zeil bevestigd is. De
schipper heeft hierdoor meer bewegingsruimte
op het dek. In 1993 is het schip door de
Museumhaven Zeeland aangekocht. Het is de
enige gespriettuigde hoogaars die nog in
Nederland bekend is.
De Hollandse, eikenhouten boeier Vabel ligt
momenteel in de Stads Commerciewerf ter
restauratie. Het schip is vermoedelijk in 1895
gebouwd. Het is een van de twee resterende
schepen van dit type in Nederland. Het schip
deed dienst als vaartuig voor de ambulante
recherche (douane). In de komende anderhalf
jaar zal het te bezichtigen zijn als museaal object
in restauratie.
Sinds afgelopen zomer is in Arnemuiden de
scheepswerf van het vroegere scheepsbouwer
geslacht Meerman weer volop in bedrijf. De
werf was van 1786 tot 2003 eigendom van de
familie Meerman, die er meer dan tweehonderd
houten hoogaarzen bouwde. Daarna kwam de
werf in handen van de gemeente Middelburg,
die de werf in volle glorie liet herstellen.
Inmiddels worden er schepen gerestaureerd en
onderhouden en zijn de loodsen te bezichtigen.
Doordat de SBH gebruik maakt van de werf en
er haar thuishaven heeft, is het geheel een
levendige uitwisseling van kennis, praktijk en
fraaie historische beelden. Dit maakt de werf
voor bezoekers bijzonder aantrekkelijk.
Van april tot november is de werf op woensdag
en zaterdag tussen 13.00 en 17.00 uur open.
Deze tijden vallen samen met de openingsuren
van het museum van Arnemuiden.
Een combikaartje geeft toegang tot beide.
Groepen kunnen het gehele jaar door een
bezoek aanvragen.
De Schippersvereniging Houthaven Goes is een
kleine, maar unieke vereniging binnen de groep
verenigingen en stichtingen die zich in Zeeland
bezig houden met maritiem erfgoed. Het bij
zondere van de schippersvereniging is gelegen in
het feit dat zij van de gemeente Goes een strook
water pacht aan de Houthaven en die daarna
weer ter beschikking stelt aan haar leden.
De schippersvereniging is lang een rustige club
scheepseigenaren geweest met vooral gezellige
activiteiten. Dit veranderde allemaal toen
binnen de vereniging nagedacht moest worden
over de toekomst. De Houthaven ligt namelijk
midden in het gebied dat in Goes bekend staat
als de toekomstige Waterstad.
Schepen verdeeld over Waterstad
Op dit moment is de Schippersvereniging
Houthaven Goes, samen met de Stichting
Traditioneel Varend Zeeland, de BBZ en de
jachthaven 't Werfje, in overleg met de
gemeente om de ligplaatsen voor het varend
maritiem erfgoed zo goed mogelijk veilig te
stellen en waar mogelijk uit te breiden. Zoals
het er nu naar uitziet, zullen alle historische
schepen van de schippersvereniging een plek
krijgen binnen Waterstad, weliswaar niet op
de huidige plek, maar verdeeld over het hele
projectplan. Het is nog niet duidelijk waar aan
de schepen mag worden gewerkt. De verwach
ting is dat de plannen binnen vijf tot acht jaar
hun beslag zullen krijgen.
De schippersvereniging probeert zich meer
zichtbaar te maken voor de Goese bevolking,
met als resultaat dat deelname aan de Open
Monumentendag nu veel uitgebreider is dan
voorgaande jaren. De inbreng tijdens de intocht
van Sinterklaas is al helemaal niet meer weg te
denken uit de binnenstad van Goes!
In de vorige maritiem erfgoedspecial in Zeeuws
Erfgoed (december 2003) werd de noodklok
geluid over de sluis waaraan Sas van Gent zijn
naam ontleend. De sombere teneur van het stuk
was: "Bomen groeien al in de sluismuur, en als
er niets gebeurt, is van deze sluis straks ook
niets meer over".
Inmiddels is er goed nieuws te melden. De
gemeente Terneuzen heeft eind 2005 met
behulp van Euregio-gelden, het 'eiland' in Sas
van Gent aangepakt. Er is een prachtig wandel
gebied ontstaan en de oude sluis heeft een
opknapbeurt gekregen. Hierdoor zijn de
restanten van de sluis geconsolideerd. Dit vormt
een goede basis om later nog eens echt te gaan
restaureren.
Behalve het opknappen van de sluis, zijn er ook
afmeervoorzieningen gemaakt voor historische
schepen waarvan al volop gebruik wordt
gemaakt. Het beheer van de haven wordt aan
de eigenaren van de schepen gegeven, maar de
officiële contracten zijn nog niet rond.
Belangrijkste reden hiervoor is dat het gebied
(sluis en haven) nog eigendom zijn van de
Domeinen. Aanvraag voor overdracht aan de
gemeente Terneuzen is begin 2007 gedaan.
Zodra de overdracht aan de gemeente rond is,
volgt de rest. Verder moet nog een voorziening
worden aangebracht, die voorkomt dat golven
van het kanaal de haven in kunnen lopen.
De voorhaven van de opgeknapte sluis doet nu dienst als
haven voor historische schepen. Op de voorgrond: de
Emmanuel, een steilsteven, op de achtergrond: De Zes
Gebroeders, een Friese tjalk (foto Henk van de Haar).
