6] Belvedere en het
Zeeuwse boerenbedrijf
^neinkenszand
Projectinformatie
Sandra dobbelaar,
projectleider cultuurhistorie,
Stichting Landschapsbeheer
Zeeland
Zeeland telt bijna 3.000 historische boerderijen, waarvan
ongeveer de helft nog in agrarisch gebruik. Gemiddeld
gaan er ongeveer 100 per jaar voor de cultuurhistorie
verloren* onder meer door verkrotting, (gedeeltelijke)
sloop, het bijplaatsen van lelijke loodsen, asfalteringen,
ingrijpende, al dan niet met functieverandering gepaard
gaande verbouwingen en boomkap. De oorzaken zijn
genoegzaam bekend: schaalvergroting, de bedrijfsvoering,
gebrek aan perspectief en opvolgers, Europa, koop
krachtige stedelingen die graag buiten wonen, onderhoud
en herstel zijn duur, etc. Factoren waarvan de meeste
moeilijk te beïnvloeden zijn. Toch moet er wat gebeuren.
Want deze boerderijen met hun erven bepalen mede de
ruimtelijke kwaliteit van Zeeland. Zij zijn niet alleen
cultuurhistorisch van belang maar ook voor het land
schap, de recreatie en - via deze - de economie van
Zeeland. Dus wordt de teloorgang van dergelijke boerde
rijen betreurd en bestreden. Door de provincie (vitaal
platteland), door de Boerderijenstichting Zeeland,
door gemeenten en door sommige (nieuwe) eigenaren.
Met wisselend, tot dusverre onvoldoende succes.
Wellicht biedt straks ook het project Het Zeeuwse
Boerenerf van de Stichting Het Zeeuwse Gezicht (HZG)
enig soulaas. Dat gaat zich door middel van een aantal
pilots richten op boeren die ter wille van hun bedrijfs
voering hun gebouwen en erf moeten moderniseren maar
daarbij rekening willen houden met de bestaande beeld
kwaliteit en de relatie met het landschap. HZG zorgt dan
bij de planning van de (ver)nieuwbouw en herinrichting
voor deskundig advies en geeft zo nodig een tegemoet
koming in extra kosten. Na afloop gaan de pilots zowel
qua aanpak als resultaat via een publicatie, bezichtigingen,
etc. als voorbeeldproject dienen. Dan kun je zien dat het
combineren van bedrijfseconomische en landschappelijke
wensen mogelijk is.
Inmiddels is dit project een onderdeel van het veel grotere
project 'Boeren bouwen aan het landschap'. Een grens
overschrijdend samenwerkingsproject van een aantal
instanties in Zeeland en Vlaanderen (zie project
informatie). Dat project omvat ook het evalueren en
maken van landschapsbedrijfsplannen en het stimuleren
van regiospecifieke landschapselementen. Samen met de
boeren. Want alles hangt met alles samen.
Voor het geheel is in Brussel (Interreg) en bij de provincie
subsidie aangevraagd. Het Stimuleringsfonds voor
Architectuur heeft aan Stichting Het Zeeuwse Gezicht
voor het onderdeel Het Zeeuwse Boerenerf vanuit de
regeling Projectsubsidies Belvedere al een subsidie van
50.000 euro toegezegd. Met als uitdrukkelijke voorwaar
de: het mag niet gaan om heemzorg en restauratie, het
moet gaan om ontwikkeling, om de dynamiek van het
platteland, waarbij de historische elementen vooral rich
tinggevend zijn. Het gehele project gaat hopelijk dit jaar
van start.
Als en zodra de subsidie uit Brussel los komt. Valt dat
tegen dan is wellicht een wat soberder opzet haalbaar.
Initiatiefnemer: Stichting Het Zeeuwse Gezicht
Meer informatie: De heer Henk van Hunnik
[tel: 0118 64 36 43, hunnik@zeelandnet.nl]
Overige betrokkenen:
- ZLTO
- Stichting Landschapsbeheer Zeeland
- Boerderijenstichting Zeeland
- Stichting Het Zeeuwse Gezicht
- soortgelijke organisaties aan de Belgische kant
- Provinciaal Centrum voor Landbouw
en Milieu in West-Vlaanderen
Oplevering: Medio 2006
Subsidiecategorie: Thema
To tale projectkosten: 170.000
Bijdrage Belvedere: 50.000
De Stichting Landschapsbeheer Zeeland is
actief in het landschap. We zien de dingen
veranderen: nieuwe dingen verschijnen, oude
verdwijnen. Heel vaak wordt er niet nagedacht
over eventueel aanwezige cultuurhistorische
elementen en worden ze zomaar weggehaald.
Ze passen gewoon niet in het plan. Er moet
wat veranderen in die denkwijze.
Bij aanbesteding en het maken van plannen
moet er aandacht zijn voor de aanwezige
cultuurhistorische waarden. Niet steeds met
een schone lei beginnen. Ons landschap is geen
'schone lei'. Het is gevormd door de mensen
die er al vele eeuwen leven. Juist door het
vooraf in beeld brengen van wat er allemaal is,
kunnen plannen beter passen in het landschap,
mét behoud van cultuurhistorische waarden.
Cultuurhistorische waarden kunnen juist een
uitdaging zijn, een inspiratiebron voor nieuwe
plannen. Belvedere zorgt er voor dat oud en
nieuw samen een plekje kunnen krijgen in ons
landschap.
